Nie instaluj! Będziesz poszukiwany przez policję

Był rok 1917. Nowy Jork. Niejaki Marcel Duchamp postanowił wbić kij w mrowisko. W tym celu udał się do J. L. Mott Iron Works, gdzie zakupił standardowy porcelanowy pisuar marki Bedfordshire. Następnie wrócił do swojego studia przy 33 West 67th Street, położył przedmiot na stole pod odpowiednim kątem i umieścił na nim napis „R. Mutt 1917”.
[Foto: materiały archiwalne i prasowe]

Regulamin wystawy Society of Independent Artists z 1917 roku stanowił, że każdy artysta ma prawo wystawić, co chce, po uiszczeniu odpowiedniej opłaty. Tak się jednak nie stało. Komitet wystawy odrzucił fontannę Marcela Duchampa (bo tak nazwał swoje dzieło) i artysta został zmuszony do przeniesienia swojej rzeźby do studia Alfreda Stieglitz’a, gdzie została sfotografowana i opisana. Zdjęcie fontanny ukazało się następnie w piśmie The Blind Man. Niestety oryginał przepadł i nie został nigdy odnaleziony. Według wielu historyków to wydarzenie stało się kamieniem milowym w rozwoju współczesnej sztuki — i rzeźby w szczególności. Od tego czasu, wyobraźnia artystyczna wielu twórców wystrzeliła w kosmos (a raczej na ulice) z siłą sowieckiej rakiety Proton.

Obecnie, instalacje artystyczne wykorzystują wszelkie dostępne materiały i media. Instalacja może być czasowa lub stała. Prace instalacyjne zostają umieszczone w pomieszczeniach wystawowych, takich jak muzea i galerie, a także przestrzeni publicznej i prywatnej. W gatunku tym wykorzystuje się przedmioty codziennego użytku — naturalne materiały — jak również nowe media, takie jak wideo, sound, performance czy Internet. Słynna instalacja niepościelone łóżko z petami, kondomem i kapciami, sprzedana została za 2,2 mln. funtów. Polacy z pewnością pamiętają skandal wokół instalacji Maurizio Cattelana Jan Paweł II przygnieciony meteorytem. Dlatego, zanim postanowisz być bogatym i sławnym artystą, pamiętaj o jedenastym przykazaniu — Nie instaluj.

Autorzy instalacji na zdjęciach archiwalnych: Marcel Duchamp, Banksy, Isaac Cordal, Rachel Whitread, Carsten Höller, Allan McCollum, Jacek Tylicki, Maurice Benayoun, Pascal Dombis, Lidia Chiarellii, Paulo Grangeon, Dorota Nieznalska, Anna Orlikowska, Maurizio Cattelana, Horst Gläsker, Guerrilla Crochet, Oakoak, SpY, Christo and Jeanne-Claude, Julita Wójcik, Ai Weiwei, Jeff Koons, Henrique Oliveira i inni.

Krzysztof C. Gretkus (1970) — dziennikarz, fotoreporter. W latach 90. publikował opowiadania i wiersze w legendarnym warszawskim magazynie literackim bruLion. W 1995 r. wydał tom wierszy pt. „Szept i wrzask”. W 1999 r. ukończył poemat prozatorski „Czarne Światło”, od 2013 r. dostępny na Amazon i Smashwords pod angielskim tytułem „Puff of Black”. W latach 2008-2012 fotoreporter współpracujący z magazynem The Polish Times i agencją fotograficzną London News Pictures (LNP).
Więcej: Puff of black